AUTONOOM VERVOER

Het project Catalyst is inmiddels afgerond en heeft de basis gevormd voor nieuw verdiepend onderzoek. Catalyst was deels gericht op bestaande technologieën en deels op nieuwe meer innovatieve technologieën die kunnen helpen bij de ontwikkeling van zelfrijdende voertuigen. ‘Het voordeel van bestaande technologieën is dat je heel veel met real world-experimenten kan doen, voor nieuwe technologieën die nog in ontwikkeling zijn, zijn we met simulatiestudies aan de slag gegaan’, vertelt Jaco van Meijeren, die het project leidde als consultant van TNO.

‘Wij zijn niet bezig geweest om de technologie zelf te ontwikkelen. We gaan uit van technologie die er al is of op korte termijn ontwikkeld wordt. In het project onderzoeken we wat bedrijven moeten doen om met zelfrijdende vrachtwagens aan de slag te gaan en aan welke voorwaarden ze moeten voldoen. Als je dat eenmaal weet, kun je kijken hoe het dan gaat werken en welk voordeel het oplevert. Die vraag moeten we kunnen beantwoorden om logistieke partijen over de streep te trekken zodat ze ermee aan de slag gaan.’

Opvallend stil

Waar in het buitenland al getest wordt met zelfrijdend transport, blijft het in Nederland nog opvallend stil als het gaat om testritten met autonoom vervoer in de praktijk. Niet alles wat kan, mag al. Testen op eigen terrein is mogelijk en gebeurt in enkele gevallen reeds op beperkte schaal. Praktijktesten voor toepassingen met autonoom vervoer op de openbare weg gebeurt nog niet.

‘Voor testen van autonoom transport op de openbare weg krijg je te maken met de regelgeving van de RDW’, vertelt Van Meijeren. ‘Vier jaar geleden is de wet aangepast om experimenten toe te kunnen staan met autonoom transport. Die wet is van kracht, maar sindsdien is er wat betreft het zware wegvervoer nog niet een initiatief goedgekeurd. Er is nog niet één voertuig getest en uitgeprobeerd op de openbare weg.’

Stroef gunningstraject

Dat heeft er onder andere mee te maken dat het gunningstraject met de RDW stroef verloopt. Het is belangrijk dat zelfrijdend transport aan alle veiligheidseisen voldoet, maar wat die eisen precies zijn en wanneer je daar aan voldoet, is niet duidelijk, zegt Van Meijeren. ‘Omdat het zo onduidelijk is, zie je dat allerlei logistieke partijen afhaken rond testen met autonoom transport op de openbare weg omdat ze zeggen: we gaan het niet eens proberen in Nederland, het lukt toch niet.’

In verschillende andere landen is de regelgeving soepeler als het om autonoom transport gaat. Zo is in Duitsland recent aangepaste wetgeving ingevoerd om testen met autonoom transport op de openbare weg makkelijker te maken. En in Zweden zijn Volvo en Einride jaren terug al tests gestart met zelfrijdende vrachtwagens. Scania rijdt zelfs met een autonome truck over een traject van 300 kilometer op de openbare weg, al zit daar voor de veiligheid nog wel een chauffeur bij.

‘Als we in Nederland willen voorkomen dat we achter gaan lopen op ontwikkelingen op het gebied van autonoom transport in het buitenland dan moeten er op korte termijn testen op de openbare weg mogelijk gemaakt worden. Om het hiervoor benodigde gunningstraject succesvol te doorlopen is een samenwerking tussen het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, RDW, logistieke partijen en kennisinstellingen nodig. Vanuit Catalyst is een oproep gedaan om hier zo snel mogelijk mee aan de slag te gaan’, zegt Van Meijeren.

Smart yards

In Nederland kan het nog wel even duren voordat zelfrijdende vrachtwagens de openbare weg opgaan. Om zelfstandig rijdende voertuigen desondanks te kunnen testen, moet er een omgeving zijn waar de huidige techniek de meeste kans van slagen heeft, een plek waar weinig stoorzenders zijn, een afgebakend terrein zoals een terminal.

‘We hebben onderzoek gedaan naar smart yards’, zegt Van Meijeren. ‘Dat is volledig onbemand rijden op een yard, zoals op een terminal of een bedrijventerrein. Die technologie is er op dit moment nog net niet, maar zit er wel heel snel aan te komen.’ Binnen Catalyst is onderzoek gedaan naar het volledig onbemand rijden op smart yards door verschillende scenario’s uit te werken en met simulatiemodellen door te rekenen.

De verwachting is dat autonoom transport eerder en makkelijker op deze smart yards zal plaatsvinden dan op de openbare weg in Nederland, en dat deze testen op smart yards ook gebruikt kunnen worden om autonoom transport op de openbare weg voor te bereiden. ‘Op dat punt hebben we verschillende verkennende studies gedaan, waarin we ook verschillende situaties hebben getest om te experimenteren met de omstandigheden rondom autonoom transport. Het doel is om te kunnen inventariseren en te analyseren: wat hebben we nodig en wat levert het uiteindelijk op?’

Containers

Een toepassing van onbemand transport waar in Catalyst veel interesse voor was, is het transport tussen een ontkoppelpunt in een havengebied en de verschillende terminals. ‘In drukke periodes ontstaan er files in het havengebied, dan slibt het helemaal dicht’, vertelt Van Meijeren. ‘Daarom zijn ze in bijvoorbeeld Vlissingen bezig om een central yard te ontwikkelen. Dat is eigenlijk een soort parkeerplaats vlakbij het havengebied met allerlei faciliteiten eromheen. Op het moment dat een vrachtwagenchauffeur een paar uur moet wachten bij een terminal, kan het een stuk handiger zijn om door te rijden naar dat ontkoppelpunt en terug te keren als er plek is.’

‘Als je nog een stap verder gaat, dan gebruik je het echt als ontkoppelpunt. Dan ontkoppel je de lading daar en laat je het achter. Dat betekent wel dat die lading dan nog van het ontkoppelpunt naar de terminal afgevoerd moet worden.’ Het zou zo maar een van de eerste gebieden kunnen worden waar daadwerkelijk gebruik gemaakt wordt van zelfrijdende trucks.‘Het voordeel is dat meerdere terminals dan gezamenlijk een voertuig kunnen aanschaffen en zo de organisatie en de kosten kunnen delen. Want het wordt waarschijnlijk wel heel duur.’